İstanbul'un ilk saat kulesi niye mahzun bakıyor?
Tophane diğer bilinen adıyla Nusretiye Saat Kulesi İstanbul'da ayakta kalan en eski saat kulesi olarak İstanbullulara ben buradayım diyor. Diyor ama gidip görmek ne mümkün. İnşallah saat kulesinin bu mahmurluğu gider ve rahat bir şekilde ziyaret edilebilecek bir hale gelir. Kule şu anda çevresindeki yapılaşma nedeniyle hiç te öyle kolay ziyaret edilecek gibi mümkün görünmüyor. İşte saat kulemizin detayları:
SULTAN
ABDÜLMECİTİN İSTANBUL’A HEDİYESİ
Nusretiye Camii'nin yanında yer alan saat kulesi, Sultan Abdülmecid
tarafından yaptırıldı. Yukarı doğru kademeli olarak daralan, saatli bölümle
beraber dört katlı bir yapıdan oluşuyor. Dört cephesi birbirine eş olarak
tasarlanan kulenin denize bakan cephedeki kapısının üstünde de Abdülmecid'e ait
tuğra bulunuyor.
DENİZLE
YAKINKEN DENİZE UZAK KALDI
İstanbul'da hala ayakta olan en eski saat kulesi. Nusretiye
Camii'nin yanında olması nedeniyle Nusretiye Saat Kulesi olarak da bilinir.
1848-49 yıllarında Sultan Abdülmecit tarafından yaptırılmış. Mimarı kaynaklarda
Bali Balyan olarak geçiyor. Yapıldığında deniz kıyısında olan 15 metre
yüksekliğinde kulenin 1950'lerdeki çevre düzenleme çalışmalarıyla birlikte
denizle teması kesilmiş. Dört yöne dönük dört saatinden bugün sadece ikisi
duruyor. Saatlerin kadranlarında eski Türkçe ile Zenith yazıyor.
Sultan Abdülmecit tarafından 1848-49 yılları arasında yaptırılan Tophane Saat
Kulesi’nin mimarı kesin olmamakla birlikte kaynaklarda Bali Balyan olarak
geçer. İlk yapıldığında dört cephesinde de saat olan kulenin bugün yalnızca iki
cephesinde çalışmayan saatler vardır. Yaklaşık olarak 15 metre yüksekliğindeki
kulede ‹yon başlıklar ve Ampir süslemeler göze çarpar.
İLK SAAT
KULESİ NEREDE YAPILDI?
İlk
örnekleri MÖ 3000 yılında Mezopotamya, Çin, Hindistan, Mısır'da görülen saatler
güneş, kum, yağ, su ile işleyen basit yapılardı. Saat Doğu’da geliştirilmişse
de kule saati yapma geleneği Batı’da ortaya çıkmış ve ilk defa kilise ve saray
kulelerinde uygulanmıştır.
Kaynaklarda,
ilk saat kulesinin Strasbourg Katedrali'nde inşa edildiği geçiyor. Bizde ise
saat kulesi, Osmanlı zamanında, özellikle II. Abdülhamit zamanında oldukça
yaygınlaşıyor, öyle ki, bu dönemde 144 saat kulesi yaptırılmış, bunlardan 72
tanesi sınırlarımız dışında kalmış, 20 tanesi zamana, yerel yöneticilere yenik
düşmüş, yalnızca 52 tanesi halen ayakta durduğu belirtiliyor.
Osmanlı coğrafyasındaki ilk saat kulesi 1577'de inşa edilen Banja
Luka'daki Ferhad Paşa Camii'nin saat kulesi olurken Anadolu'daki ilk saat
kulesi ise 1797'de dikilen Safranbolu
Saat Kulesi olmuştu